(ကျန်းမာရေး)ဒီဇင်ဘာ ၁၉
PAN ပရိတ်သတ်များအတွက် ကျန်းမာရေး ဗဟု သုတရစေဖို့ ဒီနေ့ ကျန်းမာရေးကဏ္ဍကနေ ဗီတာမင် B 5(pantothenic acid) အကြောင်းကို ဖော်ပြသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဗီတာမင်ဘီအားလုံးသည် အစားအစာကို စွမ်းအင်အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲရာတွင် အထောက် အကူဖြစ်စေ သည်။ ၎င်းတို့သည် အစာခြေခြင်း၊ ကျန်းမာသော အသည်းနှင့် အာရုံကြောစနစ်၊ သွေးနီဥများထုတ်လုပ်ခြင်း၊ အမြင်အာရုံကို ကောင်းမွန်စေခြင်း၊ ကျန်းမာ သော အသားအရေနှင့် ဆံပင်များ ကြီးထွားလာစေခြင်းနှင့် adrenal glands အတွင်း စိတ်ဖိစီးမှုနှင့် လိင်ဆက်ဆံခြင်းဆိုင်ရာ ဟော်မုန်းများ ဖန်တီးပေးခြင်းတို့ကိုလည်း အကျိုးပြုပါသည်။
ဗီတာမင် B5 ဆိုတာ ဘာလဲ
ဗီတာမင် B5 သို့မဟုတ် pantothenic acid သည် မေ့လျော့မှုအများဆုံးထဲမှ တစ်ခုဖြစ် သည်။ ၎င်းသည် အုပ်စုတွင်း အရေးကြီးဆုံး ဗီတာမင်များထဲမှ တစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။ ရိုးရိုးရှင်းရှင်းပြောရလျှင် ဗီတာမင် B5 (pantothenic acid) သည် သွေးဆဲလ်အသစ်များဖန်တီးရန်နှင့် အစားအစာကို စွမ်းအင်အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲရန်အတွက် မရှိမဖြစ် လိုအပ်ပါသည်။
ဗီတာမင် B5 သည် ခန္ခာကိုယ်တွင် ကာဗိုဟိုက် ဒြိတ်၊ ပရိုတင်းနှင့် အဆီဓါတ်များမျှတစေရန်လည်း အထောက်အကူပြုပါသည်။ ၎င်းသည်ကျန်းမာသော ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုနှင့် ကျန်းမာသော အသားအရေအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည်။ ၎င်းကို ခန္ဓာကိုယ်အတွင်း လုပ်ငန်းစဉ်များစွာကို ကူညီပေးသည့် (ဥပမာ ဖက်တီးအက်ဆစ်များ) ကို ဖြိုခွဲရာတွင် ကူညီပေးသည့် coenzyme A (CoA) ကို ပေါင်းစပ်ရန်လည်း အသုံးပြုပါသည်။ ဤဗီတာမင်ချို့တဲ့မှုမှာ အလွန်ရှားပါးသော် လည်း ၎င်းတွင်ရှိနေပါက အလွန်ပြင်းထန်ပါသည်။
ဗီတာမင် B5 ချို့တဲ့ရင် ဘာတွေဖြစ်မလဲ
ဗီတာမင် B5 အလုံအလောက်မရှိလျှင် ချို့တဲ့ခြင်း ၏ လက္ခဏာများမှာ-
• မောပန်းခြင်း၊ အားနည်းခြင်း သို့မဟုတ် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း။
• ခြေလက်များ ထုံကျင်ခြင်း သို့မဟုတ် ထုံကျင်ခြင်း။
• ကြွက်သားတွေ ကြွက်တက်ခြင်း
• ပျို့ခြင်း၊ ဝမ်းဗိုက်နာခြင်း၊ အော့အန်ခြင်း။
• ညှိနှိုင်းမှု အားနည်းခြင်း၊ လှုပ်ရှားမှု ချို့ယွင်းခြင်း။
• ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ ဦးနှောက်မှုန်ခြင်း၊ မှတ်ဉာဏ်ပျောက်ဆုံးခြင်း။
• စိတ်တိုခြင်း၊ စိတ်အပြောင်းအလဲ၊ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း။
• အရေပြားအနာများ သို့မဟုတ် ကွဲအက်ခြင်း။
• ကိုယ်ခံအား လုပ်ဆောင်ချက် ချို့ယွင်းခြင်း။
• လ သို့မဟုတ် နှစ်များအတွင်း ပြင်းထန်စွာ ချို့တဲ့မှုသည် စိတ်ရှုပ်ထွေးခြင်း၊ အမြင်မှားခြင်း၊ အသက်ရှုလမ်းကြောင်း ချို့ယွင်းခြင်း၊ သွေးအားနည်းခြင်းနှင့် ကလေးများတွင် ကြီးထွားမှု ချို့ယွင်းခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။
ဗီတာမင် B5 ရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးများ
Pantothenic acid ဟုလည်းသိကြသော ဗီတာမင် B5 ၏ ကျန်းမာရေးအကျိုးကျေးဇူးများတွင် ပန်းနာရင်ကျပ်၊ ဆံပင်ကျွတ်ခြင်း၊ ဓာတ်မတည့်ခြင်း၊ စိတ်ဖိစီးမှုနှင့် စိုးရိမ်ပူပန်မှု၊ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ချို့ယွင်းမှုများနှင့် နှလုံးပြဿနာများကဲ့သို့သော အခြေအနေများကို သက်သာစေသည်။ ၎င်းသည် ကိုယ်ခံစွမ်းအားကို မြှင့်တင်ပေးခြင်း၊ အရိုးအဆစ်ရောင်ခြင်းနှင့် အိုမင်းခြင်းလက္ခဏာများကို လျှော့ချပေးခြင်း၊ အမျိုးမျိုးသော ရောဂါပိုးများကို ခုခံနိုင်စွမ်းကို မြှင့်တင်ပေးခြင်း၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကြီးထွားမှုကို လှုံ့ဆော်ပေးပြီး အရေပြားရောဂါများကို စီမံခန့်ခွဲပေးသည်။
ဗီတာမင် B5 ကြွယ်ဝသော အစားအစာများ
အစားအစာအများအပြားတွင် ဗီတာမင် B5 ပမာဏအချို့ပါရှိသော်လည်း အချို့သောရွေး ချယ်မှုများသည် ပမာဏပိုများပါတယ်။ အောက်ဖော်ပြပါ အစားအစာများသည် ဗီတာမင် B5 ကြွယ်ဝကြပါတယ် –
• အမဲသား၊ ကြက်သားနှင့် အသည်း ။ အသားကြိုက်သူများ၊ အမဲသား၊ ကြက်သား၊ ဝက်သား နှင့် အသည်းတို့သည် ဗီတာမင် B5 လုံလောက်စွာ ပေးစွမ်းနိုင်ပါတယ်။ အသည်းကဲ့သို့သော ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါအသားများသည် ဗီတာမင် B5 ကို အလွန်မြင့်မားသောအဆင့်ကို ပေးပါတယ်။ သို့သော် ၎င်းတို့တွင် ကိုလက်စထရော မြင့်မားသောကြောင့် ရံဖန်ရံခါသာ စားသုံးသင့်ပါတယ်။
• ငါး ။ ဆော်လမွန် နှင့် ထရွတ်ကဲ့သို့သော အဆီများသောငါးများသည် ဗီတာမင် B5 ၏ အကောင်းဆုံးအရင်းအမြစ်များဖြစ်ပြီး အိုမီဂါ-၃၊ ပရိုတင်းနှင့် အဓိကသတ္တုဓာတ်များပါဝင်တယ်။
• မြေပဲနှင့် နေကြာစေ့များ ။ ကြွပ်ရွပြီး အရသာရှိသော မြေပဲနှင့် နေကြာစေ့ နှစ်မျိုးလုံးသည် ဗီတာမင် B5 ၏ ပမာဏတစ်ခုဖြစ်သည်။ အဆင်ပြေသော သရေစာများ သို့မဟုတ် အရသာရှိသော အသုပ် Toppers အနေဖြင့် ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်သော ဆေးပမာဏကို ပေးဆောင်ပါတယ်။ အစေ့အဆန်တွေနဲ့ အခွံမာသီးတွေမှာ ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်တဲ့ အဆီ၊ အမျှင်ဓာတ်နဲ့ ဗီတာမင် B5 တို့ ပါဝင်ပါတယ်။ ဆားမပါသော အစေ့အဆန်များကို ရွေးချယ်ပြီး တစ်နေ့လျှင် လက်တစ်ဆုပ်စာသာ ကန့်သတ်စားသုံးသင့်ပါတယ်။
• မှို (Shiitake, Agaricus bisporus) ။အထူး သဖြင့် Shiitake နှင့် Agaricus bisporus ကဲ့သို့သော မှိုမျိုးကွဲများသည် ဗီတာမင် B5 ၏ အကောင်းဆုံးအရင်းအမြစ်အဖြစ် စားသုံးနိုင်ပါတယ်။ ဗီတာမင် B ကြွယ်ဝတဲ့အပြင် မှိုတွေမှာ ဆီလီနီယမ်၊ ပိုတက်စီယမ်နဲ့ ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းတွေလည်း ပါရှိပါတယ် ။
• ဘရိုကိုလီ ။ ဘရိုကိုလီသည် ဗီတာမင် C၊ ဗီတာမင် K နှင့် ဖောလိတ်တို့အပြင် ဗီတာမင် B5 အကြွယ်ဝဆုံး ဟင်းသီးဟင်းရွက် အရင်းအမြစ်များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။
• ထောပတ်သီး ။ ထောပတ်သီးသည် အရသာရှိပြီး အရသာရှိသော အသီးအနှံသည် ခေတ်မီလူကြိုက်များရုံသာမက ဗီတာမင် B5 ၏ အစွမ်းထက်သော အရင်းအမြစ်လည်းဖြစ်ပါတယ်။
• နို့ ။ အစားအစာအများအပြားတွင် အဓိကအားဖြင့် နွားနို့သည် ကယ်လ်စီယမ်ထက် ပိုများသည်။ ၎င်းသည် ဗီတာမင် B5 ၏ မှတ် သားဖွယ်အရင်းအမြစ်တစ်ခုဖြစ်တယ်။
• ပဲနှင့် ပဲအမျိုးမျိုး ။ ပဲများနှင့် ပဲအမျိုးမျိုးတို့ဟာ ဗီတာမင် B5 ကောင်းစွာရရှိနိုင်ပါတယ်။
• ကြက်ဥ ။ ဗီတာမင် B5 ကြွယ်ဝသော အဟာရဓာတ်တစ်မျိုးဟု ယူဆရသော ကြက်ဥများကို မွှေ၊ ပြုတ်၊ သို့မဟုတ် ပြုတ်သည်ဖြစ်စေ စားသုံးနိုင်ပါတယ်။ ဤစွယ်စုံရဥများသည် ပရိုတင်းသာမက ဤအရေးကြီးသော ဗီတာမင်စီ၏ များပြားလှသော ဆေးပမာဏကိုလည်း ပေးစွမ်းနိုင်ပါတယ်။
နေ့စဥ် ဗီတာမင် B5 လိုအပ်တဲ့ ပမာဏ
National Academy of Science’s Institute of Medicine ၏ United States Food and Nutrition Board မှ အကြံပြုချက်များအရ အရွယ်ရောက်ပြီးသူ အမျိုးသားများနှင့် အမျိုးသမီးများသည် နေ့စဉ် ဗီတာမင် B5 ကို ၅ မီလီဂရမ်ခန့် စားသုံးသင့်ပါသည်။
ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များ ၆ မီလီဂရမ် သောက်သုံးသင့်ပြီး နို့တိုက်မိခင်များ ၇ မီလီဂရမ် သောက်သုံးသင့်သည်။
ကလေးများအတွက် အကြံပြုထားသော စားသုံးမှုအဆင့်သည် ၆ လအထိ ၁.၇ မီလီဂရမ်၊ ၁.၈ မီလီဂရမ်မှ ၁၂ လအထိ၊ ၂ မီလီဂရမ်မှ ၃ နှစ်အထိ၊ ၃ မီလီဂရမ်မှ ၈ နှစ်အထိ၊ ၄ မီလီဂရမ်မှ ၁၃ နှစ်အထိဖြစ်ပြီး ၁၄ နှစ်နှင့် အရွယ်ရောက်ပြီးသူ ၅ မီလီဂရမ်ဖြစ်သည်။
ချို့တဲ့နိုင်ခြေ ပိုများသူများသည် ၎င်းတို့၏ နေ့စဉ် ဗီတာမင် B5 လိုအပ်ချက် ၅-၆ မီလီဂရမ်ကို အာဟာရမျိုးစုံဖြင့် မျှတသောအစားအစာကို စားသုံးခြင်းဖြင့် ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်သည်။ ချို့တဲ့မှုဖြစ်ပေါ်ပါက ဖြည့်စွက်အားဆေးများကို ရံဖန်ရံခါ အာမခံပေးနိုင်ပါသည်။ သင့်တစ်ဦးချင်းစီကျန်းမာရေးလိုအပ်ချက်အတွက် ဗီတာမင် B5 ၏အကောင်းဆုံးအရင်းအမြစ်များကို ဆုံးဖြတ်ရန် သင့်ဆရာဝန်နှင့် ဆွေးနွေးသင့်ပါတယ်။
ဗီတာမင် B5 ရဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး
ဆေးများသည် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး အနည်းနှင့် အများရှိတတ်ကြပါသည်။ Vitamin B5 တွင်ဆိုးကျိုးခံစားရသူ အနည်းအကျဉ်းသာတွေ့ရသည်။ အသက်ရှုကျပ်လာခြင်း နှင့် အစာမျိုရခက်ခြင်း၊ အနီဖုများထခြင်း၊ မျက်နှာ နှုတ်ခမ်းနှင့်လျှာတို့ ဖောင်းလာရောင်လာခြင်း စသည်တို့ သည် ဓါတ်မတည့်သည် ပြင်းထန်သော လက္ခဏာများဖြစ်သည့်အတွက် သတိပြုရပါမည်။ အခြားသောဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများစွာရှိနိုင်ပါသေးသည်။
Vitamin B5 သောက်သူတိုင်း ထိုဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများခံစားရသည်မဟုတ်ပါ။ အသေးစိတ်သိရှိလိုပါက ဆရာဝန် သို့မဟုတ် ဆေးဝါးကျွမ်း ကျင်ပညာရှင်နှင့်တိုင်ပင်သင့်ပါတယ်။
(Crd: Hello ဆရာဝန် ၊ Justgood Health)
#PAN