အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ အမေရိကန်ရဲ့ စစ်ရေးဆောင် ရွက်မှုက အစ္စရေးကို ပိုလုံခြုံစေမှာ မဟုတ်

(ဘာသာ​ပြန် ဆောင်းပါး) အောက်တိုဘာ ၆

       အီရန်သည် ဘေရွတ်နှင့် တီဟီရန်တို့တွင် အကြီးတန်း ဟစ်ဇ်ဘိုလာနှင့် ဟားမတ်စ်ခေါင်းဆောင်များနှင့် အီရန်အရာရှိအချို့ကို လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မှုအတွက် လက်တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် အစ္စရေးနိုင်ငံအပေါ် ကြီး မားသော လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကို အောက်တိုဘာ ၁ ရက်က စတင်ခဲ့သည်။

      ၎င်းတိုက်ခိုက်မှုကို မျှော်မှန်းပြီး ၎င်း၏ မဟာမိတ် အစ္စရေးကို ခုခံကာကွယ်ရန်အတွက် အမေရိကန်သည် အရှေ့အလယ်ပိုင်းတွင် ရှိနှင့်ပြီးသား စစ်အင်အားကို တိုးချဲ့ခဲ့သည်။  ၎င်း၏ ဖျက် သင်္ဘောများသည် အစ္စရေးရှိ စစ်အခြေစိုက်စခန်းများကို အီရန်က ပစ် ခတ်ခဲ့သည့် ဒုံးကျည် ၁၈၀ ကို ကြားဖြတ်ကူညီခဲ့သည်။  အစ္စရေးကို တိုက် ရိုက် သို့မဟုတ် သွယ်ဝိုက်၍ ကာကွယ်ရန် လွန်ခဲ့သည့် ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း ဒေသတွင်း၌ အကြိမ်ကြိမ် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခဲ့သည့် အမေရိကန်အတွက် ယင်းကဲ့သို့ စစ်ရေးဆောင်ရွက်မှုသည် ပုံမှန်ဖြစ်လာခဲ့သည်။

     သို့သော်လည်း အမေရိကန်၏ စစ်ရေးဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုသည် ရည်ရွယ်ထားသည့် အကျိုးသက် ရောက်မှုနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့မှာ အစ္စရေးကို ပိုမိုထိခိုက်လွယ်ပြီး အမေရိကန်စစ်တပ်၏ အင်အားပိုမိုဖြန့်ကျက်မှုအပေါ် ပိုမိုမှီခိုလာစေသည်။  ဤအမွေအနှစ်သည် အစ္စရေးကို ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဂျူးများအတွက် အန္တရာယ်အရှိဆုံးနေရာ ဖြစ်လာစေခဲ့သည်။

      အကြောင်းမှာ ပါလက်စတိုင်း-ဇီယွန်ဝါဒီ ပဋိပက္ခ ၏ အဓိကအကြောင်းရင်းများကို ဖြေရှင်းရန် အမေရိကန်-အစ္စရေးက စစ်ရေးအရ တင်းမာ မှုအား တားဆီးထားသောကြောင့် ဖြစ်သည်။  ၎င်းသည် အရှေ့အလယ်ပိုင်းတစ်ခွင်ရှိ သြဇာကြီးသော စစ်ဘက်ဆိုင် ရာ သရုပ်ဆောင်အသစ်များနှင့် လူကြိုက်များသော တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များကို မွေးထုတ်ပေးခဲ့သည်။  ဟစ်ဇ်ဘိုလာ၊ ဟားမတ်စ်၊ အန်ဆာ အလ္လာဟ် (ဟူသီ) နှင့် အခြားသူများသည် ယခုအခါ အမေရိကန်နှင့် အစ္စရေး ပစ်မှတ်များကို ပုံမှန် တိုက်ခိုက်လျက်ရှိသည်။

      အစ္စရေးနှင့် လက်ရှိ ရင်ဆိုင်နေရသော အာရပ်နိုင်ငံများ၏ စွမ်းအားသည် ၎င်း၏လက်နက်များမှ ဆင်း သက်လာရုံသာမက အာရပ်လူထု၏ သဘောထားနှင့် နီးကပ်စွာ လိုက်လျောညီထွေမှုလည်း ရှိသည်။  ၎င်းသည် ၁၉၇၃ ခုနှစ်ကတည်း က မရှိခဲ့သော အာရပ် လက်အောက်ခံများကို အစ္စရေး၏ သိမ်းပိုက်မှုကို စစ်ရေးအရ တွန်းလှန်နိုင်ရန် ဆန္ဒရှိခဲ့သည်။ ဤအရာအားလုံးသည် ဆယ်စုနှစ်များစွာ အမေရိကန်၊ အစ္စရေး တို့၏ စစ်ပွဲများနှင့် ရန်လိုမှုများ၊ အာရပ်အစိုးရများ၏ ၎င်းတို့၏ နယ်မြေများ၊ ပြည်သူများနှင့် အချုပ်အခြာ အာဏာတို့ကို ကာကွယ်နိုင်စွမ်းမရှိခြင်းကို ထင်ဟပ်စေပါသည်။

     အစ္စရေးအတွက် ဝါရှင်တန်၏ လျင်မြန်ပြီး ကြီးမား သော စစ်ရေးထောက်ပံ့မှုသည် အကြမ်းဖက်မှုသံသရာကို တည်တံ့စေပြီး ဂါဇာနှင့် လက်ဘနွန်တို့တွင် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို အရှိန်လျှော့ရန် တိုက်တွန်းချက်ကိုလည်း ဆန့်ကျင်စေ သည်။  အရှေ့အလယ်ပိုင်းရှိ လူအနည်းငယ်ကသာ ဝါရှင်တန်၏ စကားကို အလေးအနက်ထား ယုံကြည်ကြသည်။ အကြောင်းမှာ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကတည်းက ၎င်း၏ လုပ်ဆောင်ချက်များ သည် ခြွင်းချက်အနည်းငယ်မျှသာရှိသော စစ်ပွဲများ၊ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ၊ ခြိမ်းခြောက်မှုများနှင့် စစ်ရေးတည် ဆောက်မှုများဖြင့်သာ ဒေသတွင်းရှိ စစ်မှန်သော သို့မဟုတ် စိတ်ကူးထားသော ရန်သူများနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု၏ ဦးစားပေးကိရိယာများဖြစ်ကြသော ကြောင့် ဖြစ်သည်။ 

      ဒေသတွင်း စစ်ပွဲများ တဖြည်း​ဖြည်း ကြီးထွားလာနေသည်။ အမေရိကန်သည် အစ္စရေး၏ အတင်းဆွဲခေါ်ခြင်းကို ခံရခြင်းမဟုတ်ဘဲ လိုလိုလားလား ပူး ပေါင်းခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ အကြောင်းမှာ အမေရိကန် သည် စစ်ကို နှစ်သက်ပြီး အစ္စရေးအတွက် စစ်တိုက်လိုသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ၎င်းအတွက် အကြောင်းရင်းများစွာရှိသည်။

      ၀ါရှင်တန်သည် စစ်မက်ဖြစ်ပွားမှုကို ကြိုက်နှစ် သက်မှုရှိသည်။ အကြောင်းမှာ အမေရိကန် နိုင်ငံ ရေးသမားများက ၎င်း စစ်ပွဲများသည် စီးပွားရေးကို မြှင့်တင်ပေးသည်ဟု နားလည်ကြသည်။ အမေရိကန် ကာကွယ်ရေး အသုံးစရိတ်သည် ယခုအခါ ဒေါ်လာ ၈၅၀ ဘီလီယံနီးပါးရှိပြီး နှစ်စဉ် ၂-၃ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာနေသည်။  စစ်ပွဲသည် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းရှိ ကုမ္ပဏီကြီးများနှင့် အသေးစားကုမ္ပဏီရာပေါင်းများစွာအတွက် ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ၊ အလုပ်အကိုင်များနှင့် အမြတ်အစွန်းများကို တွန်းအားပေးပြီး အများစုမှာ ရွေးကောက်ခံအရာရှိများ၏ မဲဆွယ်စည်းရုံးမှုများကို နှစ်နှစ်တစ်ကြိမ် ရက်ရက်ရောရော လှူဒါန်းကြသည်။

     အစ္စရေး၏ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ပင်လယ်နီကိုဖြတ်သွားသော သင်္ဘောများကို တိုက်ခိုက်သည့် ယီမင်ရှိ အန်ဆာအလ္လာဟ်ကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ရန် ဝါရှင်တန်သည် ယခုအချိန်အထိ  ဒေါ်လာ ၁ ဒသမ ၈ ဘီလျံမှ ၄ ဘီလျံကြား သုံးစွဲခဲ့သည်။  အစ္စရေး၊ အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်နှင့် ပြင်သစ်တို့ ပေါင်းစပ်ထားသော စစ်ဆင်ရေးသည် ဧပြီလတွင် အစ္စရေးကို တိုက် ခိုက်ခဲ့သည့် အီရန်မှ ပစ်လွှတ်သော ဒရုန်းများနှင့် ဒုံးကျည်များကို ကြားဖြတ်ရန် ခန့်မှန်း ခြေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁.၁ ဘီလီယံ ကုန်ကျခဲ့သည်။ အောက်တိုဘာ ၁ ရက်နေ့က စစ်ရေးတုံ့ပြန်မှုသည် စျေးကြီးဖွယ်ရှိသည်။  အာရပ်နိုင်ငံအချို့ကလည်း အီရန် ၏ ဒုံးကျည်များကို ကြားဖြတ်ဟန့် တားရန် ကူညီပေးခဲ့သည်။ အကြောင်းမှာ အစ္စရေးတစ်ဦးတည်းက သူ့ကိုယ်သူ မကာကွယ်နိုင်တော့ခြင်းကြောင့် ဖြစ် သည်။

     ဝါရှင်တန်သည် ၎င်း၏ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာရပ်တည်မှုကို အားကောင်းစေရန်နှင့် ၎င်း၏ စျေးကြီးမြင့်သော စစ်ဘက် စက်မှုထုတ်ကုန်ပစ္စည်းများကို ပြည်တွင်းအသုံးပြုမှုနှင့် ပြည်ပပို့ကုန်အတွက် အကျိုးအမြတ်များသည့် စာချုပ်များမှ တစ်ဆင့် ဆက်လက်ဖြည့် ဆည်းပေးနိုင်ရန် အဆိုပါငွေအမြောက်အမြားကို စိတ်လိုလက်ရသုံးစွဲလျက်ရှိပါသည်။

    အစ္စရေးကို နှစ်စဉ် အမေရိကန်က ဒေါ်လာ ၄ ဘီလျံနီးပါး ထောက်ပံ့နေပါသည်။ အများစုသည် အမေရိကန်ကုမ္ပဏီများထံမှ ဝယ်ယူ၍ စစ်ဖက်စနစ်များကို ပံ့ပိုးပေးသည်။

      အမေရိကန်နှင့် အစ္စရေး၏ နိုင်ငံရေးနှင့် စစ်ရေးအရ အနီးကပ် ချိတ်ဆက်မှုသည် စစ်အေးတိုက်ပွဲ၏ အကြွင်းအကျန် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည်။ အစ္စရေးသည် ဆိုဗီယက်ယူနီယံနှင့် မဟာမိတ်ပြုသော ၎င်းကို ရန်လိုသောနိုင်ငံများ ကြီးစိုးသော ဒေသတွင် အမေရိကန်၏ အကျိုး စီးပွားကို ကာကွယ်သည့် အဓိကမဟာမိတ်အဖြစ် ရှုမြင်ခံရသောအခါ၊ စစ်အေးတိုက်ပွဲအပြီးတွင် ဝါရှင်တန်က တဲလ်အဗစ်ကို အရှေ့အလယ်ပိုင်းတွင် အမေရိကန်တို့ ကြီးစိုးမှုကို ထိန်းသိမ်းရန် ကူညီသည့် ဗျူဟာမြောက်မဟာမိတ်အဖြစ် ဆက် လက်ရှုမြင်ခဲ့သည်။

     အစ္စရေး၏ ဝါဒဖြန့်မှု၊ လော်ဘီအဖွဲ့များ၊ မက်ဆီနစ်ခရစ်ယာန်များ၊ အစ္စရေးလိုလားသော ပင်မမီဒီယာများနှင့် အခြားသော အင်အားစုများစွာဖြင့် အမေရိကန် နိုင်ငံရေးကို ပုံဖော်ထားသည်။

      သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်သည် မကြာသေးမီက အမေရိကန်သမ္မတများကြားတွင် အစ္စရေး၏ စိတ်ရင်းမှန်ဖြင့် အယူသီးဆုံးသော ထောက်ခံသူများထဲတွင် တစ်ဦးအဖြစ် ထင်ရှားနေသည်။ အမေရိကန် ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်ကလည်း ဤရွေ့ပြောင်းမှုကို ထင်ဟပ်စေသည်။  အစ္စရေးအတွက် ရက်ရောသောအကူအညီနှင့် အထူးစီးပွားရေးနှင့် နည်းပညာဆိုင်ရာ အထူးအခွင့်အရေးများ တဖွဲဖွဲစီးဝင်မှုနှင့် အစ္စရေးအား ၎င်း၏ရန်သူအားလုံးထက် ပိုမိုအားကောင်းနေစေရန် ဥပဒေဆိုင်ရာ ကတိကဝတ်များကို သေချာစေခဲ့သည်။

      အမေရိကန်၏ ပင်မမီဒီယာသည် ပါလက်စတိုင်း ၏ အဖြစ်မှန်များကို အမေရိကန်ပြည်သူ လူထုအား လျစ်လျူရှုထားရန် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါ၀င်နေပြီး အစ္စရေးနှင့် အမေရိကန်တို့ကို ထောက်ခံအားပေးလျက်ရှိသည်။  ၎င်းသည် နိုင်ငံခြားတွင် အမေရိကန်စစ်တပ်၏ လုပ်ဆောင်ချက်များကို  တရားမျှတစေပြီး စနစ်တကျ လှည့်စားထားခဲ့သည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းတွင် ပါလက်စတိုင်း၊ လက်ဘနွန်၊ အီရန်တို့နှင့် ပဋိပက္ခများနှင့်ပတ်သက်၍ အစ္စရေး၏ ရပ်တည်ချက်များကို လိုက်လျောညီထွေဖြစ်စေရန် ၎င်း၏ အစီရင်ခံချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

      ယခုနောက်ဆုံး ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှုသည် နောက် ဆုံးဖြစ်ဖွယ် မရှိပါ။  ဒေသတွင်း ပဋိပက္ခများ ပြင်းထန်လာသည်နှင့်အမျှ အမေရိကန် စစ်သည်တော်များဖြင့် ဒေသတွင်းနှင့် ကမ္ဘာကို မတည်မငြိမ်ဖြစ်စေမည်ဖြစ် သည်။  လွန်ခဲ့သည့် လေးပုံတစ်ပုံရာစုတွင် အမေရိကန် ၏ စစ်သွေးကြွမှု အမွေအနှစ်သည် အရှေ့အလယ်ပိုင်းတစ်ဝှမ်းရှိ စစ်အခြေစိုက်စခန်း ၆၀ နှင့် အခြားသော အဆောက်အအုံများ ပေါက်ဖွားလာခဲ့သည်။

    အစ္စရေး၊ ပါလက်စတိုင်း၊ အီရန်နှင့် အခြားစိတ်ဝင် စားသူအားလုံးသည် နိုင်ငံတော်အာဏာ၊ အချုပ် အခြာအာဏာနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ တန်းတူညီမျှအခွင့် အရေးများ ခံစားရမည်ဟူသော မူအရ ပါလက်စတိုင်း-အစ္စရေးနှင့် အမေရိကန်-အီရန် ပဋိပက္ခများကို ညှိနှိုင်းဖြေရှင်းရန် ဝန်းကျင်မှ ပညာရှိ ခေါင်းဆောင်များက ကြိုးပမ်းသည်အထိ ဤလမ်းကြောင်းသည် ဆက် လက်ရှိနေမည်ဖြစ်သည်။  အမေရိကန်နှင့် အစ္စရေးတို့သည် ဤမျဉ်းကြောင်းတစ်လျှောက်တွင် မရေရာသော စကားလုံးများ ပြောဆိုနေကြပြီး ပြင်းထန်သော ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်မှုကို တားဆီးရန်နှင့် ထာဝရစစ်ရေးပဋိပက္ခများကို မြှင့်တင်သည့်နည်းလမ်းများဖြင့် လုပ်ဆောင်မည်သာ ဖြစ်သည်။

     ဒေသတွင်း အာရပ်-အစ္စရေး ငြိမ်းချမ်းရေးရရှိရန် လုပ်ငန်းစဉ်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေဖြင့် ပါလက်စတိုင်းလူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏ အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်နိုင်ငံရှိရမည်ဟု အာရပ်လူထုအများစုက ပြင်းပြင်း ထန်ထန် ခံစားကြသည်။  ဒီခံစားချက်သည် အမေရိကန်ပြည်သူတွေကြားမှာလည်း တဖြည်းဖြည်း ပျံ့နှံ့နေပြီး ဝါရှင်တန်မှာ မူဝါဒအပြောင်းအလဲအတွက် လမ်း ခင်းမှု ဖြစ်နိုင်ပါသည်။

      အမှန်တကယ်ပင်၊ စစ်မှန်သောငြိမ်းချမ်းရေးကြိုး ပမ်းမှုများတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခြင်းသည် အမေရိကန်တပ်များလာရောက်လည်ပတ်ခြင်းဖြင့် ပုံမှန်ညှဉ်းပန်းခံနေရသော လက်ရှိ ကိုလိုနီခေတ်အခြေ အနေအား ဆက်လက်တည်မြဲစေရန်ထက် ပိုမို၍ သာတူညီမျှ၊ စျေးပိုသက်သာကာ အဖျက်အဆီးပိုမိုလွယ်ကူစေမည်ဖြစ်သည်။  ၎င်းသည် အစ္စရေးနိုင်ငံ၏ လုံခြုံရေးကို အာမခံရန် အကောင်းဆုံးနှင့် ဖြစ်နိုင်သည့် တစ်ခုတည်းသော နည်းလမ်းဖြစ်ပေသည်။

(Aljazeera သတင်းဌာနမှ Rami G Khouri ၏ US military action in the Middle East is not making Israel safer ကို ဆီလျော်စွာ ဘာသာပြန်ဆိုထားပါသည်။)

#PAN