ဒီဇင်ဘာ ၂၇
တရုတ်နှင့် ထိုင်ဝမ်၏ “ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေး” သည် ရှောင်လွှဲ၍မရဟု တရုတ်ခေါင်း ဆောင် ရှီကျင့်ဖျင်က အင်္ဂါနေ့က မိန့်ခွန်းတွင် ပြောကြားခဲ့ပြီး လာမည့်လတွင် ထိုင်ဝမ်၏ အရေးပါသော ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မီတွင် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရကျွန်း ဒီမိုကရေစီအရေးနှင့် ပတ် သက်၍ ပေကျင်း၏ ကာလကြာရှည် ရပ်တည် ချက်ကို ထပ် လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။
“အမိမြေနှင့် ပြီးပြည့်စုံသော ပြန်လည်ပေါင်း စည်းရေးကို ဖော်ဆောင်ခြင်းသည် မလွှဲမရှောင်သာသော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး လမ်းစဉ်ဖြစ်ပြီး ဖြောင့်မတ်ပြီး ပြည်သူတို့ လိုချင်သည့်အရာ ဖြစ် သည်။ အမိမြေကို ပြန်လည်ပေါင်းစည်းနိုင်ရမယ်” ဟု တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ တည်ထောင်သူ မော်စီတုံးမွေးဖွားခြင်း နှစ် ၁၃၀ ပြည့် အထိမ်းအမှတ် မိန့်ခွန်းတွင် ရှီက ပြောကြားခဲ့သည်။
အမေရိကန်နှင့် ထိုင်ဝမ်၏ တရားဝင်မဟုတ်သော ဆက်ဆံရေးကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်မြင်လာသူ သမ္မတ Tsai Ing-wen ၏ ဦးဆောင်မှုအောက်ရှိ ထိုင်ဝမ်ကျွန်းပေါ်တွင် ဘေဂျင်းသည် စစ်ရေး၊ နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွား ရေး ဖိအားများကို တွန်းအားပေးနေသောကြောင့် ယခုနှစ် ရွေး ကောက်ပွဲသည် နှစ်ပေါင်းများစွာ တင်းမာမှုများ တိုးမြင့်လာခဲ့သည်။
ဒီမိုကရက်တစ်တိုးတက်ရေးပါတီအတွက် ထိုင်ဝမ်၏နောက်ဆက်ခံမည့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဖြစ်သည့် ဒုသမ္မတ Lai Ching-te သည် ရွေးကောက်ပွဲများတွင် ဦးဆောင်နေပြီး တရုတ်တာဝန်ရှိသူများက လူသိထင်ရှား မနှစ်မြို့သူဖြစ်သည်။
ဘေဂျင်းနှင့် ပိုမိုရင်းနှီးသော ဆက်ဆံရေးကို လို လားသူအဖြစ် ရှုမြင်ခံထားရသော ကူမင်တန်ပါတီမှ Hou Yu-ih နှင့် ထိုင်ဝမ်ပြည်သူ့ပါတီမှ Ko Wen-je တို့က Lai ထက် Lai က သာလွန်နေသည်။
တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီက ထိုင်ဝမ်ကို သူ့ပိုင်နက်နယ်မြေအဖြစ် ဘယ်တုန်းကမှ မထိန်းချုပ်ခဲ့ပါ။ ငြိမ်း ချမ်းသော “ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေး” ပြုလုပ်ရန် ရည်ရွယ်ထားသော်လည်း ကျွန်းကို သိမ်းပိုက်ရန် အင် အားသုံးခြင်းကို ငြင်းဆိုထားခြင်းမရှိကြောင်း တရုတ်တာဝန်ရှိသူများက ပြောကြားခဲ့သည်။
“(ကျွန်တော်တို့) ရေလက်ကြားဖြတ်ကျော်ဆက်ဆံရေး ငြိမ်းချမ်းတဲ့ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို မြှင့်တင်ပြီး ထိုင်ဝမ်ကို တရုတ်နိုင်ငံကနေ ဘယ်နည်းနဲ့မဆို ခွဲထွက်ဖို့ ဘယ်သူ့ကိုမဆို ပြတ်ပြတ်သားသား တားဆီးရမယ်” ဟု ရှီက အင်္ဂါနေ့က ၎င်း၏ မိန့်ခွန်းတွင် Taipei တွင် သာမက ဝါရှင်တန် တွင် ပါရှိသောသူများကိုလည်း လွှမ်းခြုံထားသောသတိပေးချက်တစ်ခုအဖြစ် ပြောဆိုထားသည်။
ထိုင်ဝမ်သည် အမေရိကန်-တရုတ် ဆက်ဆံရေးတွင် အဆိုးရွားဆုံး ပြဿနာများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ ပြီးခဲ့သည့်လက ဆန်ဖရန်စစ္စကိုတွင် ပြုလုပ်သည့် ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲတွင် ရှီက ထိုင်ဝမ်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ “ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေး” သည် “ရပ်တန့်၍ မရ”ဟု အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒင်အား ပြောကြားခဲ့သည်ဟု တရုတ် နိုင်ငံ ခြားရေးဌာနက ဆိုသည်။
၂၀၂၂ ခုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် ထိုစဉ်က အမေရိကန် အောက်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ နန်စီပေလိုစီ သည် ထိုင်ဝမ်သို့ အလည်အပတ်လာရောက်စဉ် Tsai က အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံခဲ့စဥ် တရုတ်က ထိုင်ဝမ်ကျွန်းကို ရက်အတော်ကြာ စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများ ပြုလုပ်ကာ ဝိုင်းရံထားပြီး အမေရိကန်စစ် တပ်နှင့် အဆင့်မြင့် စစ်ဘက်ဆက်ဆံရေးကို ဖြတ်တောက်ခဲ့သည်။
Xi – Biden ထိပ်သီးအစည်းအဝေး အပါအဝင် သတိထားဖွယ် သံတမန်ရေးအရ တစ်နှစ်ကျော်ကြာပြီးနောက် ထိုဆက်သွယ်မှုလမ်း ကြောင်းကို ပြီးခဲ့သည့်သီတင်းပတ်တွင် ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
အမေရိကန်သည် ထိုင်ဝမ်နှင့် တရားဝင်မဟုတ်သော ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းထားပြီး “တရုတ်တစ်ပြည်တည်း” မူဝါဒကို လက်ကိုင်ထားသည်။ မူဝါဒအရ ထိုင်ဝမ်သည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အစိတ်အပိုင်းဖြစ် ကြောင်း တရုတ်၏ ရပ်တည်ချက်ကို အမေရိကန်က အသိအမှတ်ပြုသော်လည်း ဝါရှင်တန်က ပေကျင်းက တောင်းဆိုထားသည့် လူဦးရေ ၂၃ သန်းရှိသော ထိုင်ဝမ်ကျွန်း ပိုင်ဆိုင်မှုကို တရားဝင် အသိအမှတ်မပြုခဲ့ပေ။ ဒီမိုကရက်ကျွန်း တစ်ကျွန်းကို မိမိကိုယ် မိမိ ကာကွယ်ရန် နည်းလမ်းများ ပေးဆောင်ရန်လည်း ဥပဒေဖြင့် ကန့်သတ်ထားသည်။
အင်္ဂါနေ့က မိန့်ခွန်းတွင် ရှီက မော်နှင့် ကွန် မြူနစ်ပါတီ၏ “မူလမျှော်မှန်းချက်နှင့် တည် ထောင်ခြင်းတာဝန်ကို ” မမေ့လျော့ရန်” နှင့် ”တရုတ်နိုင်ငံ ခေတ်မီတိုးတက်ရေး ၏ ကြီးစွာသော အကြောင်းရင်းကို စဉ်ဆက်မပြတ်ရှေ့ဆက်နိုင်ရန် တရုတ်နိုင်ငံ၏ သမိုင်း ကြောင်းကို ယုံ ကြည်စွာဆုပ်ကိုင်ထားရန် ” တရုတ်ပြည်သူများအား တောင်းဆိုခဲ့သည်။
#PAN