နိုဝင်ဘာ ၇
ဟားမတ်စ် ၏ ဒုံးကျည်ပစ်ခတ်မှုကြောင့် အနည်း ဆုံး အစ္စရေး လူ ၁,၃၀၀ ထက်မနည်း သေဆုံးပြီး ၃,၃၀၀ ကျော် ဒဏ်ရာရပြီးနောက် အစ္စရေးနှင့် ဟားမတ်စ် စစ်ပွဲသည် သုံးဆယ့်တစ်ရက် လေးပတ်အကြာ ကာလသို့ ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ ဂါဇာတွင် ပါလက်စတိုင်း ၁၀,၀၂၂ ဦး သေဆုံးကြောင်း ဟားမတ်စ် ထိန်း ချုပ်ထားသော ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အစီ ရင်ခံသည်။ ဟားမတ်စ်နှင့် ပါလက်စတိုင်းအစ္စလာမ္မစ်ဂျီဟတ်များသည် ပြည်ပနိုင်ငံသားများအပါအဝင် စစ်သားများနှင့် အရပ်သား ၂၄၂ ကျော်ကို ဓားစာခံအဖြစ် ဖမ်းဆီးထားသည်။
ဒီနေ့ ဘာတွေ ဖြစ်ခဲ့လဲ
■ ဂါဇာရှိ ၎င်း၏မြေပြင်စစ်ဆင်ရေးသည် သိသိသာသာတိုးတက်လာသည်ဟု IDF က ပြောကြားပြီး ၎င်း၏ရည်ရွယ်ချက်မှာ Shati ဒုက္ခ သည်စခန်းနှင့် ဟားမတ်စ်ထိန်းချုပ်ရေးစင်တာအတွင်းနှင့် ရှီဖာဆေးရုံအောက်ရှိ ဥမင်လိုဏ် ခေါင်းများ အပါအဝင် ဟားမတ်စ်တို့၏ အမာခံစခန်းများကို ဖိအားများတိုးမြှင့်ရန်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
■ တနင်္လာနေ့ညနေက တိုက်ခိုက်မှုတွင် ဟားမတ်စ် အကြီးတန်း တပ်မှူး နှစ်ဦး သေဆုံးပြီး ဗလီတစ်ခုအတွင်း ဒုံးကျည်ပစ်လွှတ်ရာ၌ အသုံးပြုသည့် ကွန်ပေါင်းများကို ဖျက်ဆီးခဲ့သည်ဟု IDF က ပြောပါ သည်။
■ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အန်တိုနီ ဘလင်ကန်သည် တနင်္လာနေ့က တူရကီနိုင်ငံခြား ရေးဝန်ကြီး Hakan Fidan နှင့် အစ္စရေး-ဟားမတ်စ် ပဋိပက္ခကို ဆွေးနွေးရန်နှင့် ဒေသတွင်း အရှိန်မြင့်တက်လာမှုကို ကာကွယ်ရန်အတွက် အန်ကာရာ၌ တနင်္လာနေ့က တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီများ သိသိသာသာ ချဲ့ထွင်ရန် ကြိုးပမ်းမှုများနှင့် အစ္စရေးနှင့် ပါလက်စတိုင်းတို့အတွက် တာရှည်ခံ၊ ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲသော ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အခြေအနေများကို မည်သို့သတ်မှတ်ရမည်ကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း ဘလင်ကန် က ပြောသည်။ အမေရိကန်သမ္မတ ဘိုင်ဒင်က တနင်္လာနေ့နံနက်တွင် အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် နေတန်ယာဟုနှင့် စကားပြောခဲ့သည်။
■ IDF သည် ဒေသတွင်းတွင် အမေရိကန်၏ နျူက လီးယား ဒုံးကျည် ရေငုပ်သင်္ဘော ဖြန့်ကျက်မှုကို ကြိုဆိုခဲ့သည်။ အမေရိကန်အရာရှိများအဆိုအရ Biden အစိုးရက အီရန်နှင့် ဟဇ်ဘိုလာတို့အား အစ္စရေးကို တိုက်ခိုက်ပါက စစ်ရေးအရ ကြားဝင်စွက်ဖက်မည်ဖြစ်ကြောင်း အမေရိကန်က ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ထုတ်ပြန်ထားကြောင်း New York Times က ဖော်ပြခဲ့သည်။
■ ဂါဇာကမ်းမြှောင်အား အစ္စရေး၏ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် အစ္စရေးနိုင်ငံဆိုင်ရာ ၎င်း ၏သံအမတ်နှင့် သံတမန်မစ်ရှင်ကို တောင်အာဖရိကက တနင်္လာနေ့တွင် ပြန်လည်ခေါ်ယူခဲ့ပြီး ၎င်းကို လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုဟု ခေါ်တွင်ခဲ့သည်။ တရုတ်နဲ့ UAE တို့၏ တောင်း ဆိုချက်အရ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံ ရေးကောင်စီသည် အစ္စရေးနှင့် ဟားမတ်စ်စစ်ပွဲကို ဆွေးနွေးရန် တနင်္လာနေ့ ညနေပိုင်းတွင် တွေ့ဆုံဆွေး နွေးခဲ့ပါသည်။
■ စစ်ပွဲစတင်ကတည်းက ကလေး ၄,၁၀၄ ဦး အပါ အဝင် ပါလက်စတိုင်း အနည်းဆုံး ၁၀,၀၂၂ ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း ဟားမတ်စ်အဖွဲ့မှ ဂါဇာကျန်းမာရေးဝန်ကြီး ဌာနက အစီရင်ခံတင်ပြခဲ့သည်။ ကုလသမဂ္ဂအေဂျင် စီ ၁၈ ခုမှ အကြီး အကဲများသည် “လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို ချက် ချင်းအကောင်အထည်ဖော်” ရန် အစ္စရေးကို တောင်းဆိုခဲ့သည်။
■ ပင်တဂွန်ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ တစ်ဦး၏ ပြောကြားချက်အရ ဂါဇာတွင် အရပ်သားသေဆုံးမှုမှာ “ထောင် ပေါင်းများစွာ” ရှိကြောင်း အမေရိကန်က အတည်ပြုခဲ့သော်လည်း တိကျသော အရေ အတွက်ကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုရန် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။
■ ပြင်သစ်သည် ဂါဇာကမ်းမြောင်အနီးတွင် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဆောက်အအုံတစ်ခု ထူထောင်ရန် အီဂျစ်နှင့် ဆွေးနွေးနေ သည်။ အောက် တိုဘာ ၇ ရက်က ဟားမတ်စ်တိုက်ခိုက်မှုအတွင်း ပြင်သစ်နိုင်ငံသား ၄၀ သေ ဆုံးခဲ့ကြောင်း ပြင်သစ်ဝန်ကြီး ချုပ်က ပြောကြားခဲ့သည်။
■ မြောက်ဘက်တွင် ဟစ်ဇ်ဘိုလာနှင့် ဟားမတ်စ်၊ လက်ဘနွန်တို့က ဒုံးကျည်များဖြင့် အနောက်ဂါလိလဲဘက်နှင့် ဟိုင်ဖာမြို့အနီးသို့ ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။ လက်ဘနွန်မှ အစ္စရေးသို့ တာဝေးပစ်ဒုံးကျည်ပစ်ခတ်ရာ ယခုအချိန်အထိဖြစ်သည်။ IDF က လက်တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။ လက်ဘနွန်၏ ထိပ်တန်းခရစ်ယာန် ဘာသာရေးခေါင်း ဆောင်က လက်ဘနွန်ကို စစ်ပွဲမှ ကာကွယ်ရန် နိုင်ငံမှ တာဝန်ရှိသူ အရာရှိများကို တိုက်တွန်းခဲ့သည်။
■ အရှေ့ဂျေရုဆလင်မှ အသက် ၁၆ နှစ်အရွယ် ပါလက်စတိုင်းတစ်ဦးသည် ဂျေရုဆလင်မြို့ဟောင်းတွင် အစ္စရေးနယ်ခြားစောင့်ရဲအရာရှိတစ်ဦးကို ဓားဖြင့်ထိုးသတ်ကာ အခြားတစ်ဦးဒဏ်ရာရခဲ့သည်။
■ အနောက်ဘက်ကမ်းတွင် အစ္စရေးလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များနှင့် ရုန်းရင်းဆန်ခတ်ဖြစ်ပွားမှုအတွင်း ပါလက်စတိုင်း ၃ ဦး သေဆုံးကာ တစ်ဦး ဒဏ်ရာပြင်းထန်စွာ ရရှိခဲ့ကြောင်း ပါလက်စတိုင်းအာဏာပိုင်များ၏ ကျန်းမာ ရေးဝန်ကြီးဌာနက သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့ အလိုရှိနေသော ပါလက်စတိုင်း ၃၈ ဦးကို ဖမ်းဆီးထားကြောင်း IDF မှ ပြောကြားခဲ့ပြီး ၎င်းတို့အနက် ၅ ဦးမှာ ဟားမတ်စ်အဖွဲ့ဝင်များဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
■ ပါလက်စတိုင်းတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ Ahed Tamimi ဆိုသူက ဂျူးအခြေချနေထိုင်သူများအား “သတ်” ရန်၊ ၎င်းတို့သွေးသောက်ကာ ဦးခေါင်းခွံများကို စားသောက်ရန် ဆိုရှယ်မီဒီယာပို့စ်တစ်ခုတွင် ခြိမ်း ခြောက်ခဲ့ပြီးနောက် ၎င်းမှာ IDF၏ တနင်္လာနေ့တွင်ပင် ဖမ်းဆီးခြင်းခံခဲ့ရသည်။
■ အစ္စရေးရှိ ဂျူးနှင့် အာရပ်ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ သုံးဆယ့်ငါးဖွဲ့က ဂါဇာတွင် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး၊ ဟားမတ်စ်မှ ပြန်ပေးဆွဲ ထားသော အစ္စရေးဓားစာခံများကို လွှတ်ပေးရန်နှင့် ပဋိပက္ခအတွက် နိုင်ငံရေးနှင့် သံတမန်နည်းလမ်းအရ ဖြေရှင်းရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။
■ တနင်္လာနေ့တွင် ဥရောပကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌက စစ်ပွဲပြီးနောက်နေ့အတွက် အခြေခံမူငါးချက်ကို တင်ပြခဲ့သည်။ ဂါဇာသည် အကြမ်းဖက်သမားများ၏ ခိုနားရာမဖြစ်နိုင်၊ ဂါဇာတွင် ဟားမတ်စ်များ မအုပ်ချုပ်နိုင်၊ ရေရှည်အစ္စရေးလုံခြုံရေး တည်ရှိမှုမဖြစ်နိုင်သလို ဂါဇာမှ ပါလက်စတိုင်းများကို အတင်းအကျပ် ရွှေ့ ပြောင်းခိုင်းခြင်းလည်း မဖြစ်နိုင်၊ ဂါဇာကမ်းမြှောင်တွင် ဆက် လက်ဝိုင်းရံခြင်းမျိုး မဖြစ်ရပါ တို့ ဖော်ပြခဲ့သည်။
■ အောက်တိုဘာ ၇ ရက်မှစပြီး ဂျူးဆန့်ကျင်ရေး မုန်းတီးမှု စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ မြင့်တက်နေချိန်တွင် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ နိုင်ငံများအား ထောက်ခံမှုမြှင့်တင်ရန် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ဂျူးဆန့်ကျင်ရေး အထူးသံတမန် ၃၀ ကျော်က ပူးတွဲကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
#PAN