နိုဝင်ဘာ ၂
တရုတ်နှင့် အမေရိကန်တို့သည် လာမည့် သီတင်းပတ်တွင် နျူကလီးယား လက်နက် ထိန်းချုပ်ရေး ဆွေးနွေးမည်ဟု သတင်းများ ထွက်ပေါ်နေပြီး ယင်းဆွေးနွေးပွဲသည် အိုဘားမား အစိုးရ နောက်ပိုင်း ပထမဆုံးသော ဆွေးနွေးပွဲ ဖြစ်သည်။
ဆွေးနွေးပွဲကို တနင်္လာနေ့တွင် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Mallory Stewart နှင့် တရုတ်နိုင်ငံခြား ရေးဌာနမှ လက်နက်ထိန်းချုပ်ရေးဌာန အကြီး အကဲ Sun Xiaobo တို့က ဦးဆောင်မည်ဖြစ် ကြောင်း Wall Street Journal က ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။
တနင်္လာနေ့တွင်၊ နှစ်နိုင်ငံသည် “လက်နက်ထိန်းချုပ်ရေးနှင့် မပြန့်ပွားရေးဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးပွဲများ” အပြင် ရေကြောင်းရေးရာနှင့် အခြားကိစ္စရပ်များအတွက် သီးခြားဆွေးနွေးပွဲများ ပြုလုပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း တနင်္လာနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Wang Yi ၏ ဝါရှင်တန်သို့ လာရောက်လည်ပတ်ပြီးနောက် ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။
အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဌာနနှင့် ဝါရှင်တန်ရှိ တရုတ်သံရုံးတို့က ဆွေးနွေးပွဲ၏ အချိန် သို့မဟုတ် ပုံစံနှင့် ပတ်သက်၍ မှတ်ချက်ပေးရန် ရိုက်တာ၏ တောင်းဆိုမှုကို ချက်ချင်းတုံ့ပြန်ခြင်း မရှိပေ။
၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် တရုတ်နှင့် အမေရိကန် သမ္မတများသည် ” မဟာဗျူဟာတည်ငြိမ်ရေးဆိုင်ရာ ရှေ့ဆက်ဆွေးနွေးမှုကို စတင်ရန်ကြိုးပမ်းရန် သဘောတူညီခဲ့ကြောင်း ” ဟု ဘေကျင်း၏ နျူကလီးယားလက်နက်တည်ဆောက်မှုနှင့် ပတ် သက်၍ ဝါရှင်တန်၏စိုးရိမ်မှုကို ကိုးကားကာ အမေရိကန်အမျိုးသားလုံခြုံရေးအကြံပေး Jake Sullivan က ပြောကြားခဲ့သည်။
သို့သော် ဆွေးနွေးမှုများသည် ရုရှားနှင့် အမေရိကန်ကဲ့သို့ တရားဝင် လက်နက်လျှော့ချရေး ဆွေးနွေးပွဲများနှင့် ဆင်တူမည်မဟုတ်ကြောင်း အဆိုပါ အချိန်တွင် အိမ်ဖြူတော်က အမြန်ပြောခဲ့သည်။
ထိုအချိန်မှစ၍ တရုတ်နိုင်ငံသည် နျူလက် နက်အန္တရာယ် လျှော့ချရေးဆွေးနွေးရာတွင် စိတ်ပါဝင်စားမှု အနည်းငယ်သာ ပြသခဲ့သဖြင့် စိတ်ပျက်မိကြောင်း အမေရိကန် တာဝန်ရှိသူများက ထုတ်ဖော် ပြောကြားခဲ့သည်။
တရုတ်နိုင်ငံသည် ၎င်း၏လက်နက်တိုက်တွင် စစ်ဆင်ရေးနျူကလီးယားထိပ်ဖူး ၅၀၀ ကျော်ရှိပြီး ၂၀၃၀ ခုနှစ်တွင် ထိပ်ဖူးပေါင်း ၁၀၀၀ ကျော်ရှိနိုင်သည်ဟု ပင်တဂွန်စစ်ဌာနချုပ်က အောက်တို ဘာလတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော် ဘေဂျင်းက အမေရိကန်မှာ ပိုကြီးတဲ့လက်နက်များ ရှိနေပြီဟု ငြင်းခုံနေသည်မှာ ကြာပါပြီ။ ရုရှားနှင့် အမေရိကန်တို့သည် တစ်ကမ္ဘာလုံးတွင် နျူကလီးယားလက်နက်အားလုံး၏ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။ အမေရိကန်တွင် စုစုပေါင်းနျူကလီးယား သိုလှောင်မှုတွင် ခန့်မှန်းခြေ ထိပ် ဖူးပေါင်း ၃၇၀၀ ကျော်ရှိသည်။
New Start စာချုပ်အရ မော်စကိုနှင့် ဝါရှင်တန်တို့သည် မဟာဗျူဟာမြောက် နျူကလီးယား ထိပ်ဖူးပေါင်း ၁၅၅၀ ထက်မပိုဘဲ တပ်ဖြန့်ရန် ကတိပြုထားသည်။ ရုရှားသည် ၎င်း၏ ပူးပေါင်းပါဝင်မှုကို ရပ်တန့်မည်ဟု ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါ ရီလတွင် ဗလာဒီမာပူတင်က ပြောကြားခဲ့သည်။
အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒင်နှင့် တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်တို့ နိုဝင်ဘာလတွင် ဆန်ဖရန်စစ္စကို၌ တွေ့ဆုံဖွယ်ရှိသည့် လက်နက်ဆိုင်ရာ ဆွေး နွေးပွဲများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သော်လည်း အရေးကြီးသောအသေးစိတ်အချက်အလက်များကို အတိ အကျ မထုတ်ပြန်ရသေးကြောင်း အင်္ဂါနေ့တွင် အမေရိကန်အစိုးရ အကြီးတန်းအရာရှိကြီးက အင်္ဂါနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
မကြာသေးမီလများအတွင်း တရုတ်-အမေရိကန် သံတမန်ဆက်ဆံရေး လှုပ်ခတ်သွားပြီး ဝါရှင်တန်၏ ကြီးမားစွာ တောင်းဆိုချက်အရဖေဖော်ဝါ ရီလက အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကို ဖြတ်ကျော်ပြီး တရုတ်သူလျှိုဟု သံသယရှိသည့် မီးပုံးပျံကို အမေရိကန်ကပစ်ချပြီးနောက် နှစ်နိုင်ငံကြား လျင်မြန်စွာယိုယွင်းနေသော ဆက်ဆံရေးကို ဆယ်တင်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။
ဝါရှင်တန်အခြေစိုက် လက်နက်ထိန်းချုပ်ရေးအဖွဲ့အစည်းမှ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ Daryl Kimball က အချိန်လွန်လက်နက်ဆွေးနွေးပွဲများသည် နိုင်ငံတစ်ခုစီ၏နျူကလီးယားအယူဝါဒများ၏ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုနှင့် ပိုမိုထိရောက်သော အကျပ်အတည်းဆက်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများကို မြှင့်တင်ရန် အာရုံစိုက်ဖွယ်ရှိသည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
“ကျွန်ုပ် မထင်ဘူး၊ သို့သော် မဝေးတော့သောကာလတွင် အောင်မြင်မှုများရရှိရန် ကျွန်ုပ်တို့ မျှော်လင့်သင့်ပါတယ်၊ အဲဒါက နှစ်ဖက်စလုံးက အချိန်ယူပြီး ပေးရမယ်” ဟု Kimball က ပြောပါ သည်။
Source; Reuters
#PAN